-
1 Мамандарды іссапармен жіберу
Біз мамандарды іссапармен жіберу мәселелерін талқылауымыз керек.
Нам необходимо обсудить вопросы командирования специалистов.
Әрбір тарап мамандарды екінші тараптың институттары мен кәсіпорындарына іссапармен жібереді.
Каждая сторона командирует специалистов в институты и на предприятия другой стороны.
Өзара мамандар алмасу іссапармен жіберу кестесіне сәйкес жүргізіледі.
Взаимный обмен специалистами будет проводиться в соответствии с графиком командирования.
Мамандар ынтымақтастық жоспарына сәйкес іріктеп алынады.
Специалисты будут подобраны в соответствии с планом сотрудничества.
Мамандарды іссапармен жіберуге жұмсалатын шығындарды біздің (сіздің) тарап көтереді.
Расходы на командирование специалистов будет нести наша (ваша) сторона.
Мамандар... келіседі.
Специалисты согласуют...
- проекты
- технические характеристики оборудования.
Біз мамандарды іссапармен жіберу кестесін әлі алған жоқпыз.
Мы еще не получили график командирования специалистов.
Біз оны сізге салып жібереміз.
Мы вам его вышлем.
Мамандардың сапарға шығатын күнін қуаттауды сұраймын.
Прошу подтвердить дату выезда специалистов.
Мамандардың жұмыс мерзімін бір айға ұзартуды сұраймыз.
Просим продлить срок работы специалистов на один месяц.
Мамандардың дәл келетін күнін атаңызшы.
Назовите, пожалуйста, точную дату приезда специалистов.
Біз мамандарымыздың... қалар едік.
Мы хотим, чтобы наши специалисты...
Бізде қарсылық жоқ.
У нас нет возражений.
Бізге... хабарлаңыздар.
Сообщите нам о (об)...
- условиях, необходимых для работы специалистов.
Қажетті ақпарат дереу берілетін болады.
Необходимая информация будет передана незамедлительно.
Жұмыстарды жүргізу үшін мамандардың бұл саны жетеді (жетпейді).
Для проведения работ этого количества специалистов будет (не) достаточно.
Бұл мәселе тиісті ұйымдармен (министрліктермен) келісіледі.
Этот вопрос будет согласован с соответствующими организациями (министерствами).
Олар мамандардың аталмыш санын қуаттады.
Они подтвердили указанное количество специалистов.
Біз бұған келісе аламыз (алмаймыз).
Мы (не) можем согласиться на это.
Біз жіберілетін мамандардың санын қысқартпақ болып шештік.
Мы решили сократить количество посылаемых специалистов.
Бұл мүмкін (емес).
Это (не) возможно.
Ең алдымен... келісіп алуымыз қажет.
Необходимо прежде всего согласовать...
- жилищно-бытовые условия.
Біз мұны кейінірек талқылауымызға болар еді.
Мы могли бы обсудить это позже.
Қанекей, сіздің мамандар жіберу туралы ұсынысыңызды... талқылайық.
Давайте обсудим ваше предложение о посылке специалистов...
- в будущем году.
Біз мамандардың осы тобының сіздің елде болу мерзімін ұзартқымыз келеді.
Мы хотели бы продлить время пребывания этой группы специалистов в нашей стране.
Жақсы. Мұны ұйымдастыруға болады.
Хорошо. Это может быть организовано.
Сіздер мамандардың... көтеруге тиіссіздер.
Вы должны за свой счет обеспечить специалистов...
- іс бабында жүріп-тұру үшін қажетті көлік құралдарымен тиісінше қамтамасыз етілуін
- соответствующими транспортными средствами для деловых поездок.
Мұның бәрі келісімшартта айтылды.
Все это оговорено в контракте.
Сіздердің мамандарды іссапармен жіберу шарттарыңыз бізге қолайлы (емес).
Ваши условия командирования специалистов нам (не) подходят.
Әрбір маманның 12 ай жұмыс істегеннен кейін демалысқа шығуы уақытын келісіп алуымыз қажет деп есептейміз.
Считаем необходимым согласовать время отпуска каждого специалиста после 12 месяцев работы.
Біз өтемақы мөлшерлемесін талқылағымыз келеді.
Мы хотим обсудить ставку возмещения.
Өтемақы мөлшерлемесін көтеру (түсіру) қажет деп есептейміз.
Считаем, что ставку возмещения нужно повысить (понизить).
Біз бұл мәселемен айналысамыз.
Мы займемся этим вопросом.
Біздің маман қатты ауырады. Ол емделуге мұқтаж.
Наш специалист серьезно болен. Он нуждается в лечении.
Сіздің маман 2 айдан бері ауырады. Қазір ол ауруханада жатыр.
Ваш специалист болен уже 2 месяца. Сейчас он госпитализирован.
Біз оны ауыстыруларыңызды сұраймыз.
Мы просим организовать ему замену.
Оны ауыстыру үшін сізден келуге берілетін рұқсатнамаға байланысты көмектесуіңізді сұраймыз.
Просим вас помочь с въездной визой для его замены.
Келісімшарт бойынша... кідірісті немен түсіндіруге болады?
Чем объяснить задержку в...
Сіздер біздің тарапты... қамтамасыз етпедіңіздер.
Біз мамандарды (құрастырушыларды)... үшін іссапармен жіберулеріңізді сұраймыз.
Мы просим откомандировать специалистов (монтеров) для...
Құрастыруға дайын екендіктеріңізді растайтын өтінім жіберіңіздерші.
Пришлите, пожалуйста, заявку, подтверждающую готовность к монтажу.
Біз ресми өтінім алған бойда сіздерге мамандарды дереу жібереміз.
Как только мы получим официальную заявку, мы сразу же направим вам специалистов.
Дайындық туралы осы өтінім алынғаннан кейін ғана кәсіпорын мамандарды іссапармен жібереді.
Предприятие командирует специалистов только после получения этой заявки о готовности.
Біздің мамандар құрастыруға техникалық тұрғыдан басшылық жасап, қондырғыны сынақпен іске қосуға тиіс. Олар кепілдік параметрлерін қуаттауға тиіс қой.
Наши специалисты должны осуществить техническое руководство монтажом и пробный пуск установки. Они же должны подтвердить гарантийные параметры.
Құрастыруға дайындық туралы өтінімді біз сіздерге жібердік қой.
Заявку о готовности к монтажу мы вам уже выслали.
Құрастырушылар... орналасатын болады.
Монтажники будут размещаться в...
- комфортабельном доме.
Біз сіздердің мамандарды тиісті арнаулы киіммен қамтамасыз етеміз.
Мы обеспечим ваших специалистов соответствующей спецодеждой.
Жабдықты тасымалдау және оны жөндеу үшін бізге... қажет болады.
Для транспортировки оборудования и его ремонта нам потребуются...
- аспаптар
- крандар
- краны
- транспортные средства.
Сіздердің қарамағыңызға тиісті көлік құралдары, аспаптар, сондай-ақ бір кран және жұмысшылар беріледі.
В ваше распоряжение будут предоставлены соответствующие транспортные средства, инструменты, а также один кран и рабочие.
Бірақ бізде жөндеу жүргізуге қажетті қосалқы бөлшектер жоқ.
Но у нас нет запасных частей для проведения ремонта.
Қосалқы бөлшектерді біз сіздерге жібереміз.
Запасные части мы вам вышлем.
Казахско-русский экономический словарь > Мамандарды іссапармен жіберу
-
2 Құрылысты дайындау және оның барысы
Құрылыс жабдығы мен механизмдер тапсырыс беруші еліне уақытша жеткізілім шартымен әкелінеді.
Строительное оборудование и механизмы ввозятся в страну заказчика на условиях временного ввоза.
Мердігер жергілікті қосалқы мердігерлік фирмаларды таңдауға құқылы.
Подрядчик будет иметь право выбора местных субподрядных фирм.
Жұмыстардың орындалу кезектілігі, олардың көлемі мен орындалу тәсілдері көрсетілген жұмыстардың кестелері мен бағдарламаларын мердігер дайындап, инженермен келіседі.
Графики и программа работ с указанием очередности работ, их объемов и способов выполнения готовятся подрядчиком и согласовываются с инженером.
Кемелердің жүктерін түсіруді кешеуілдетуге және сіздердің басқа да толып жатқан міндеттемелерді орындамауларыңызға байланысты... қайта қаралуға тиіс.
В связи с задержкой в разгрузке судов и невыполнением вами целого ряда других обязательств... должен быть пересмотрен.
Мердігер өзінің барлық ісқимылдарында елдің жергілікті заңдарын басшылыққа алады.
Подрядчик во всех своих действиях руководствуется местными законами страны.
Менеджер (инженер) тапсырыскердің құрылыс алаңындағы өкілі болып табылады, оның міндетіне жұмыстардың орындалуын бақылау кіреді.
Менеджер (инженер) является представителем заказчика на строительной площадке. В его функции входит наблюдение за выполнением работ.
Ол өзіне тапсырыскер берген құқықтар мен өкілеттіктер шегінде әрекет етеді.
Он действует в пределах прав и полномочий, предоставленных ему заказчиком.
Барлық жұмыс менеджердің (инженердің) талаптарына сай келуге және мерзімінде орындалуға тиіс.
Все работы должны отвечать требованиям менеджера (инженера) и выполняться в срок.
Жұмыстардың орындалу барысы туралы барлық есепке менеджер (инженер) қол қоюға тиіс.
Все отчеты о ходе выполнения работ должны быть подписаны менеджером (инженером).
Менеджер (инженер)... жарамсыз деп табуға құқылы.
Менеджер (инженер) имеет право браковать...
- жабдықты
- работы
Оған туындаған барлық мәселелерді шешу құқығы берілген.
Ему дано право решать все возникающие вопросы.
Менеджерге (инженерге) жұмыстарды қарау, инспекциялау мүмкіндігі берілген.
Менеджеру (инженеру) предоставлена возможность осмотра и инспектирования работ.
Менеджердің (инженердің) мақұлдауынсыз ешқандай іс жабылмайды.
Никакие работы не будут закрыты без одобрения менеджера (инженера).
Жұмыстардың жүргізілуі барысында инженер мердігерден инженердің талаптарына сай келмейтін кез келген жұмыстың қайта істелуін талап етуге құқылы.
В процессе производства работ инженер имеет право потребовать от подрядчика переделать любые работы, не отвечающие требованиям инженера.
Мердігер пайдалану жөніндегі барлық қажетті нұсқаулықтарды әзірлеп, тапсырыскерге табыстайды.
Подрядчиком будут разработаны и переданы заказчику все необходимые инструкции по эксплуатации.
Нысан сынақ жүргізуге дайын болған сәттен бастап үш айдан кешіктірмей береміз.
Не позже, чем за три месяца до момента готовности объекта к проведению таких испытаний.
Иә, біз зауытта сынақ жүргіземіз.
Да, мы проводим заводские испытания.
Зауытта... менеджердің (инженердің) немесе оның өкілінің қатысуымен жүргізілуге тиіс.
На заводе... должны проводиться в присутствии менеджера (инженера) или его представителя.
Құрылыс жұмыстарының, материалдар мен жабдықтың сапасы қолданыстағы стандарттарға, нормалар мен техникалық жағдайларға қатаң түрде сай келеді.
Качество строительных работ, материалов и оборудования будет находиться в строгом соответствии с существующими стандартами, нормами и техническими условиями.
Іске қосу-баптау жұмыстары мен сынақтар кезеңінде нысанды пайдалану материалдарымен және энергиямен қамтамасыз ету жағдайы қалай?
Как насчет обеспечения объекта эксплуатационными материалами и энергией на период пусконаладочных работ и испытаний?
Пайдалану материалдарының жекелеген түрлерінің жетіспеуіне байланысты сіздерден сынақтар жүргізуге қажетті ең аз мөлшерді көрсетулеріңізді сұраймыз.
В связи с нехваткой отдельных видов эксплуатационных материалов просим вас указать минимальное количество, необходимое для проведения испытаний.
Құрылыс аяқталғаннан кейін құрылыс жабдығы мен механизмдерді не істемексіздер?
Что вы намерены сделать со строительным оборудованием и механизмами после завершения строительства?
Жабдықтың бір бөлігі қайтарылады, ал басқа бөлігін біз жергілікті нарықта өткізгіміз келеді.
Часть оборудования будет возвращена, а другую часть мы хотели бы реализовать на местном рынке.
Құрылыс аяқталғаннан кейін барлық уақытша құрылыстар, құрылыс жабдығы мен пайдаланылмаған материалдар алаңнан әкетіледі.
По завершению строительства все временные сооружения, строительное оборудование и неиспользованные материалы должны быть удалены с площадки.
Мердігер жабдықты және әсіресе материалдарды сатып алу кезінде жергілікті нарықтың мүмкіндіктерін барынша пайдалануға тырысуы тиіс.
Подрядчик должен стараться максимально использовать возможности местного рынка при закупке оборудования и особенно материалов.
Сіздерден бізге құрылыс жабдығының кейбір түрлері мен механизмдерді жалға алуға болатын жергілікті құрылыс фирмаларын ұсынуларыңызды сұраймыз.
Просим вас рекомендовать нам местные строительные фирмы, у которых мы могли бы арендовать некоторые виды строительного оборудования и механизмы.
Объектіні түпкілікті қабылдау жобалық көрсеткіштерге қол жеткізілгеннен кейін жүзеге асырылмақ.
Окончательная приемка объекта будет осуществляться после достижения проектных показателей.
Мердігердің міндетіне, әдетте,... кіреді.
В обязанности подрядчика, как правило, входит...
- транспортировка оборудования.
Бағдарламада жұмыстардың өзгертілуін инженермен келіседі.
Изменения в программе работ согласовываются с инженером.
Мердігер инженерге жұмыстардың сапасын тексеру және орындалған жұмыстардың көлемін өлшеу мүмкіндігін береді.
Подрядчик предоставит инженеру возможность проверять качество работ и замерять объем выполненных работ.
Мердігер жұмыстардың сақталуын қамтамасыз ету шараларын қолданады.
Подрядчик принимает меры, обеспечивающие сохранность работ.
Жұмыстар аяқталған соң мердігер құрылыс жабдығы мен пайдаланылмаған материалдар құрылыс алаңынан әкетілгеннен кейін оларды меншіктену құқығын қалпына келтіреді.
По завершении работ подрядчик восстанавливает право собственности на строительное оборудование и неиспользованные материалы после вывоза их со строительной площадки.
Жұмыстардың аяқталуы сертификатпен куәландырылады.
Завершение работ будет удостоверяться сертификатом.
Алдын ала қабылдау туралы сертификатты беру ақауларды түзетіп, қайталама сынақтар ойдағыдай аяқталғанға дейін кейінге қалдырылады.
Выдача сертификата о предварительной приемке откладывается до исправления дефектов и успешного окончания повторных испытаний.
Тапсырыскер келісімшарттық міндеттемелерді орындамаған жағдайда мердігер жұмыстарды аяқтау үшін мерзімді ұзартуға құқылы.
При невыполнении заказчиком контрактных обязательств подрядчик имеет право на продление срока для завершения работ.
Жұмыстардың аяқталуына қарай мердігер оларды толық құнына сақтандырады.
По мере завершения работ подрядчик будет страховать их полную стоимость.
Сіздер жұмыстың келісімшартта көрсетілген мерзімде орындалуы үшін құрылыстың қарқынын жеделдету жөнінде шаралар қолдануға тиіссіздер.
Вы должны принять меры к увеличению темпов строительства с тем, чтобы выполнить работы в контрактные сроки.
Мердігер құрылыс басқармасын құрады, ол...
Подрядчик создаст управление строительством, которое будет...
- решать все вопросы, связанные с выполнением работ
- құрылыс жұмыстарын басқарады.
- руководить строительными работами.
Әдетте 2 жылға жуық.
Обычно около 2-х лет.
Біз сіздерден құрылыс мерзімін қысқартуды сұраймыз.
Мы просим вас сократить сроки строительства.
Құрылысты аяқтау мерзімі... жылға жоспарланған.
Завершение строительства запланировано на...
Барлық жұмыстар қауіпсіздік техникасының талаптарына сай орындалады.
Все работы будут выполняться в соответствии с требованиями техники безопасности.
Барлық жұмыс сызбаларын пайдаланылмастан бұрын менеджер (инженер) мақұлдауға тиіс.
Все рабочие чертежи до их использования должны быть одобрены менеджером (инженером).
Казахско-русский экономический словарь > Құрылысты дайындау және оның барысы
-
3 лизингілік операциялар
Лизинг кәсіпкерлік қызмет үшін мүлікті (яғни затты, объектіні) пайдалануға берумен байланысты ұзақ мерзімді жалгерлік нысаны дегенді білдіреді. Лизинг – бір мезгілде жасалатын үш операцияның: жалға алудың, несие берудің және материалдық-техникалық жабдықтаудың бірыңғай кешені.
Лизинг означает форму долгосрочной аренды, связанную с передачей в пользование имущества (т.е. предмета, объекта) для предпринимательской деятельности. Лизинг – это единый комплекс трех одновременно совершаемых операций: аренды, кредитования и материально-технического снабжения.
Еркін айналысқа түсуіне тыйым салынған мүліктен, сондай-ақ жер телімдері мен табиғи объектілерден басқа кәсіпкерлік қызмет үшін пайдаланылуы мүмкін кез келген тұтынылмайтын заттар лизинг заты бола алады.
Предметом лизинга могут быть любые непотребляемые вещи, которые могут быть использованы для предпринимательской деятельности, за исключением имущества, запрещенного для свободного обращения, а также земельных участков и природных объектов.
Лизингілік мәмілеге:
В лизинговой сделке участвуют:
- лизинг беруші;
- лизингодатель;
- лизинг алушы;
- лизингополучатель;
- лизинг затын сатушы қатысады.
- продавец предмета лизинга.
Лизинг беруші – лизингілік қызметті жүзеге асырушы, яғни лизинг үшін арнайы сатып алынған мүлікті шарт бойынша лизингіге беруші шаруашылық жүргізуші субъект (лизингілік компания, банк, т.б.). Басқаша айтқанда, лизинг беруші – осы мүлікті жалға беруші. Лизинг беруші лизинг шарты бойынша лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және бұл мүлікті лизинг алушыға ақы үшін кәсіпкерлік мақсатта уақытша иеленуге және пайдалануға міндеттенеді.
Лизингодатель представляет собой хозяйствующий субъект (лизинговая компания, банк и т.д.) или индивидуального предпринимателя, осуществляющего лизинговую деятельность, т.е. передачу по договору в лизинг специально приобретенного для этого имущества. Иначе говоря, лизингодатель – это арендодатель данного имущества. Лизингодатель по договору лизинга обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и предоставить лизингополучателю это имущество за плату во временное владение и пользование для предпринимательских целей.
Лизинг алушы – мүлікті лизинг шарты бойынша пайдалануға алушы азамат, шаруашылық жүргізуші субъект. Басқаша айтқанда, лизинг алушы – жалгер (жалға алушы).
Лизингополучатель – это гражданин или хозяйствующий субъект, получающий имущество в пользование по договору лизинга. Иначе говоря, лизингодатель – это арендатор.
Лизингілік мүлікті сатушы – шаруашылық жүргізуші субъект – машиналар мен жабдықтарды дайындаушы, сондай-ақ лизинг заты болып табылатын мүлікті сатушы басқа бір шаруашылық жүргізуші субъект немесе азамат.
Продавец лизингового имущества – хозяйствующий субъект – изготовитель машин и оборудования, а также другой хозяйствующий субъект или гражданин, продающий имущество, являющееся предметом лизинга.
Лизинг шарты жазбаша нысанда жасалады. Лизинг шартының атауында оның нысаны, тұрпаты және түрі айқындалады.
Договор лизинга заключается в письменной форме. В названии договора лизинга определяются его форма, тип и вид.
Лизинг шартында мынадай елеулі ережелер болады:
Договор лизинга содержит следующие существенные положения:
- лизинг затының дәл сипаттамасы;
- точное описание предмета лизинга;
- берілетін меншік құқықтарының көлемі;
- объем передаваемых прав собственности;
- лизинг затын табыстайтын жердің атауы және табыстау тәртібін көрсету;
- наименование места и указание порядка передачи предмета лизинга;
- лизинг шартының қолданылу мерзімін көрсету;
- указание срока действия договора лизинга;
- лизинг затын теңгерімдік есепке алу тәртібі;
- порядок балансового учета предмета лизинга;
- лизинг затын ұстау және жөндеу тәртібі;
- порядок содержания и ремонта предмета лизинга;
- лизинг беруші кешенді лизинг шартының негізінде көрсететін қосымша қызметтер тізбесі;
- перечень дополнительных услуг, предоставленных лизингодателем на основании договора комплексного лизинга;
- лизинг шартының жалпы сомасын көрсету және лизинг берушіге төленетін сыйақысының мөлшері;
- указание общей суммы договора лизинга и размер вознаграждения лизингодателя;
- есеп айырысу тәртібі (төлем төлеу кестесі);
- порядок расчетов (график платежей);
- егер шартта өзге жәйіт көзделмесе, лизинг берушінің немесе лизинг алушының лизинг затын лизинг шартымен байланысты қатерлерден сақтандыру міндеттемесін айқындау.
- определение обязательства лизингодателя или лизингополучателя застраховать предмет лизинга от связанных с договором лизинга рисков, если иное не предусмотрено договором.
Лизинг беруші лизинг шарт бойынша:
Лизингодатель по договору лизинга обязуется:
- қаржы немесе аралас лизингіні жүзеге асырған жағдайда лизинг алушыға белгілі бір мүлікті белгілі бір ақыға табыстау үшін белгілі бір сатушыдан (жеткізушіден) өз меншігіне сатып алуға немесе бұрын сатып алынған мүлікті белгілі бір мерзімге белгілі бір шарттар негізінде лизинг заты ретінде табыстауға;
- в случае осуществления финансового или смешанного лизинга приобрести у определенного продавца (поставщика) в собственность определенное имущество для его передачи за определенную плату или передать ранее приобретенное имущество на определенный срок, на определенных условиях в качестве предмета лизинга лизингополучателю;
- лизинг шартының мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттерді орындауға міндеттенеді.
- выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.
Лизинг алушы:
Лизингополучатель обязуется:
- лизинг беру шартында көзделген тәртіппен лизинг затын беруге;
- принять предмет лизинга в порядке, предусмотренном договором лизинга;
- лизинг берушіге оның инвестициялық шығынын өтеуге, оған сыйақы төлеуге;
- возместить лизингодателю его инвестиционные затраты и выплатить ему вознаграждение;
- лизинг шартының күші біткеннен кейін, егер шартта басқа жәйіт көзделмесе, лизинг затын қайтарып беруге немесе лизинг затын сатып алу-сату шарты негізінде меншігіне сатып алуға;
- по окончании действия договора лизинга возвратить предмет лизинга, если иное не предусмотрено договором лизинга, или приобрести предмет лизинга в собственность на основании договора купли-продажи;
- шарт мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттемелерді орындауға міндеттенеді.
- выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.
Лизингіні былайша жіктеуге болады:
Лизинг можно классифицировать следующим образом:
- нысаны бойынша;
- по форме;
- тұрпаты бойынша;
- по типу;
- түрі бойынша.
- по виду.
Нысаны бойынша лизинг ішкі және халықаралық лизингілерге бөлінеді. Ішкі лизингіде лизинг алушы, лизинг беруші және сатушы Қазақстанның резиденттері болып табылады. Халықаралық лизингіде лизинг беруші немесе лизинг алушы Қазақстанның бейрезиденттері болып табылады.
По форме лизинг подразделяется на внутренний и международный лизинги. Во внутреннем лизинге лизингодатель, лизингополучатель и продавец являются резидентами Казахстана. При международном лизинге лизингодатель или лизингполучатель являются нерезидентами Казахстана.
Тұрпаты бойынша лизинг ұзақ мерзімді (3 жылға дейін), орта мерзімді (1,5 жылдан 3 жылға дейін) және қысқа мерзімді болып бөлінеді.
По типам лизинг подразделяется на долгосрочный (до 3 лет), среднесрочный (от 1,5 до 3 лет) и краткосрочный.
Түрлері бойынша лизинг қаржылық және оперативтік лизингілерге бөлінеді.
По видам лизинг подразделяется на финансовый и оперативный.
Қаржылық лизинг – лизинг беруші лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және осы мүлікті лизинг заты ретінде белгілі бір ақы үшін, белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттенетін лизинг түрі.
Финансовый лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и передать лизингополучателю данное имущество в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.
Оперативтік лизинг – лизинг беруші тәуекелді өз мойнына алып мүлікті сатып алатын, кейіннен оны белгілі бір ақы үшін лизинг заты ретінде белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде лизинг алушыға уақытша иеленуге және пайдалануға беретін лизинг түрі.
Оперативный лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель закупает имущество на свой риск, а после передает его лизингополучателю в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.
Лизингінің мерзімі ұзақтығы жағынан лизинг затының толық тозымпұлына (амортизациясына) тең не одан асып түседі. Лизинг шартының қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін лизинг заты лизинг алушының меншігіне өтеді. Лизинг мерзімі шарт бойынша белгіленеді.
Срок лизинга по продолжительности равен сроку полной амортизации предмета лизинга или превышает его. По окончании срока действия договора лизинга предмет лизинга переходит в собственность лизингополучателя. Срок лизинга устанавливается по договору.
Лизингілік төлемдер бойынша айырысуды үш әдіспен жүргізіледі:
Расчет по лизинговым платежам производится тремя методами:
- ақы төлеудің тиянақталған сомасымен төлеу;
- с фиксированной суммой оплаты;
- аванспен төлеу;
- с авансом;
- ең төмен төлемдермен төлеу әдісімен.
- методом минимальных платежей.
Онда мынадай қосымша қызметтер көрсету қамтылуы мүмкін:
Лизинговая сделка может включать в себя оказание дополнительных услуг:
- зияткерлік меншікке құқықты (ноу-хауды, лицензиялық құқықтарды, тауар белгілеріне, маркаларға құқықтарды, т.б.) сатып алу;
- приобретение прав на интеллектуальную собственность (ноу-хау, лицензионных прав, прав на товарные знаки, марки и др.);
- құрастыру жұмыстарын жүзеге асыру;
- осуществление шеф-монтажных работ;
- кейінгі кепілдікті қызметтер көрсету және жөндеу, т.б.
- послегарантийное обслуживание, ремонт и др.
Лизинг шаруашылық жүргізуші субъектінің негізгі қорларды алуына және ақшаны айналымнан алмастан оларды пайдалануына мүмкіндік береді.
Лизинг позволяет хозяйствующему субъекту получить основные фонды и начать их эксплуатацию, не отвлекая деньги из оборота.
Банк өз клиентіне лизингі-лік келісім арқылы жабдық сатып алуды ұсына алады, бұл келісім бойынша банк жабдықты сатып алып, клиентке жалға береді.
Банк может предложить своему клиенту обрести оборудование с помощью лизингового соглашения, по которому банк покупает оборудование и сдает в аренду клиенту.
Какие условия должен выполнить клиент для заключения лизингового договора.
Жасасқан шартқа сәйкес клиент лизингілік төлемдер төлеуге тиіс, бұл төлемдер, сайып келгенде, банкінің сатып алып, жалға берген жабдығының құнын толық жабады.
В соответствии с заключенным договором клиент должен вносить лизинговые платежи, которые в конечном счете полностью покрывают стоимость купленного банком и сданного в аренду оборудования.
* * *Казахско-русский экономический словарь > лизингілік операциялар
-
4 Лизингілік операциялар
Лизинг кәсіпкерлік қызмет үшін мүлікті (яғни затты, объектіні) пайдалануға берумен байланысты ұзақ мерзімді жалгерлік нысаны дегенді білдіреді. Лизинг – бір мезгілде жасалатын үш операцияның: жалға алудың, несие берудің және материалдық-техникалық жабдықтаудың бірыңғай кешені.
Лизинг означает форму долгосрочной аренды, связанную с передачей в пользование имущества (т.е. предмета, объекта) для предпринимательской деятельности. Лизинг – это единый комплекс трех одновременно совершаемых операций: аренды, кредитования и материально-технического снабжения.
Еркін айналысқа түсуіне тыйым салынған мүліктен, сондай-ақ жер телімдері мен табиғи объектілерден басқа кәсіпкерлік қызмет үшін пайдаланылуы мүмкін кез келген тұтынылмайтын заттар лизинг заты бола алады.
Предметом лизинга могут быть любые непотребляемые вещи, которые могут быть использованы для предпринимательской деятельности, за исключением имущества, запрещенного для свободного обращения, а также земельных участков и природных объектов.
Лизингілік мәмілеге:
В лизинговой сделке участвуют:
- лизинг беруші;
- лизингодатель;
- лизинг алушы;
- лизингополучатель;
- лизинг затын сатушы қатысады.
- продавец предмета лизинга.
Лизинг беруші – лизингілік қызметті жүзеге асырушы, яғни лизинг үшін арнайы сатып алынған мүлікті шарт бойынша лизингіге беруші шаруашылық жүргізуші субъект (лизингілік компания, банк, т.б.). Басқаша айтқанда, лизинг беруші – осы мүлікті жалға беруші. Лизинг беруші лизинг шарты бойынша лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және бұл мүлікті лизинг алушыға ақы үшін кәсіпкерлік мақсатта уақытша иеленуге және пайдалануға міндеттенеді.
Лизингодатель представляет собой хозяйствующий субъект (лизинговая компания, банк и т.д.) или индивидуального предпринимателя, осуществляющего лизинговую деятельность, т.е. передачу по договору в лизинг специально приобретенного для этого имущества. Иначе говоря, лизингодатель – это арендодатель данного имущества. Лизингодатель по договору лизинга обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и предоставить лизингополучателю это имущество за плату во временное владение и пользование для предпринимательских целей.
Лизинг алушы – мүлікті лизинг шарты бойынша пайдалануға алушы азамат, шаруашылық жүргізуші субъект. Басқаша айтқанда, лизинг алушы – жалгер (жалға алушы).
Лизингополучатель – это гражданин или хозяйствующий субъект, получающий имущество в пользование по договору лизинга. Иначе говоря, лизингодатель – это арендатор.
Лизингілік мүлікті сатушы – шаруашылық жүргізуші субъект – машиналар мен жабдықтарды дайындаушы, сондай-ақ лизинг заты болып табылатын мүлікті сатушы басқа бір шаруашылық жүргізуші субъект немесе азамат.
Продавец лизингового имущества – хозяйствующий субъект – изготовитель машин и оборудования, а также другой хозяйствующий субъект или гражданин, продающий имущество, являющееся предметом лизинга.
Лизинг шарты жазбаша нысанда жасалады. Лизинг шартының атауында оның нысаны, тұрпаты және түрі айқындалады.
Договор лизинга заключается в письменной форме. В названии договора лизинга определяются его форма, тип и вид.
Лизинг шартында мынадай елеулі ережелер болады:
Договор лизинга содержит следующие существенные положения:
- лизинг затының дәл сипаттамасы;
- точное описание предмета лизинга;
- берілетін меншік құқықтарының көлемі;
- объем передаваемых прав собственности;
- лизинг затын табыстайтын жердің атауы және табыстау тәртібін көрсету;
- наименование места и указание порядка передачи предмета лизинга;
- лизинг шартының қолданылу мерзімін көрсету;
- указание срока действия договора лизинга;
- лизинг затын теңгерімдік есепке алу тәртібі;
- порядок балансового учета предмета лизинга;
- лизинг затын ұстау және жөндеу тәртібі;
- порядок содержания и ремонта предмета лизинга;
- лизинг беруші кешенді лизинг шартының негізінде көрсететін қосымша қызметтер тізбесі;
- перечень дополнительных услуг, предоставленных лизингодателем на основании договора комплексного лизинга;
- лизинг шартының жалпы сомасын көрсету және лизинг берушіге төленетін сыйақысының мөлшері;
- указание общей суммы договора лизинга и размер вознаграждения лизингодателя;
- есеп айырысу тәртібі (төлем төлеу кестесі);
- порядок расчетов (график платежей);
- егер шартта өзге жәйіт көзделмесе, лизинг берушінің немесе лизинг алушының лизинг затын лизинг шартымен байланысты қатерлерден сақтандыру міндеттемесін айқындау.
- определение обязательства лизингодателя или лизингополучателя застраховать предмет лизинга от связанных с договором лизинга рисков, если иное не предусмотрено договором.
Лизинг беруші лизинг шарт бойынша:
Лизингодатель по договору лизинга обязуется:
- қаржы немесе аралас лизингіні жүзеге асырған жағдайда лизинг алушыға белгілі бір мүлікті белгілі бір ақыға табыстау үшін белгілі бір сатушыдан (жеткізушіден) өз меншігіне сатып алуға немесе бұрын сатып алынған мүлікті белгілі бір мерзімге белгілі бір шарттар негізінде лизинг заты ретінде табыстауға;
- в случае осуществления финансового или смешанного лизинга приобрести у определенного продавца (поставщика) в собственность определенное имущество для его передачи за определенную плату или передать ранее приобретенное имущество на определенный срок, на определенных условиях в качестве предмета лизинга лизингополучателю;
- лизинг шартының мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттерді орындауға міндеттенеді.
- выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.
Лизинг алушы:
Лизингополучатель обязуется:
- лизинг беру шартында көзделген тәртіппен лизинг затын беруге;
- принять предмет лизинга в порядке, предусмотренном договором лизинга;
- лизинг берушіге оның инвестициялық шығынын өтеуге, оған сыйақы төлеуге;
- возместить лизингодателю его инвестиционные затраты и выплатить ему вознаграждение;
- лизинг шартының күші біткеннен кейін, егер шартта басқа жәйіт көзделмесе, лизинг затын қайтарып беруге немесе лизинг затын сатып алу-сату шарты негізінде меншігіне сатып алуға;
- по окончании действия договора лизинга возвратить предмет лизинга, если иное не предусмотрено договором лизинга, или приобрести предмет лизинга в собственность на основании договора купли-продажи;
- шарт мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттемелерді орындауға міндеттенеді.
- выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.
Лизингіні былайша жіктеуге болады:
Лизинг можно классифицировать следующим образом:
- нысаны бойынша;
- по форме;
- тұрпаты бойынша;
- по типу;
- түрі бойынша.
- по виду.
Нысаны бойынша лизинг ішкі және халықаралық лизингілерге бөлінеді. Ішкі лизингіде лизинг алушы, лизинг беруші және сатушы Қазақстанның резиденттері болып табылады. Халықаралық лизингіде лизинг беруші немесе лизинг алушы Қазақстанның бейрезиденттері болып табылады.
По форме лизинг подразделяется на внутренний и международный лизинги. Во внутреннем лизинге лизингодатель, лизингополучатель и продавец являются резидентами Казахстана. При международном лизинге лизингодатель или лизингполучатель являются нерезидентами Казахстана.
Тұрпаты бойынша лизинг ұзақ мерзімді (3 жылға дейін), орта мерзімді (1,5 жылдан 3 жылға дейін) және қысқа мерзімді болып бөлінеді.
По типам лизинг подразделяется на долгосрочный (до 3 лет), среднесрочный (от 1,5 до 3 лет) и краткосрочный.
Түрлері бойынша лизинг қаржылық және оперативтік лизингілерге бөлінеді.
По видам лизинг подразделяется на финансовый и оперативный.
Қаржылық лизинг – лизинг беруші лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және осы мүлікті лизинг заты ретінде белгілі бір ақы үшін, белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттенетін лизинг түрі.
Финансовый лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и передать лизингополучателю данное имущество в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.
Оперативтік лизинг – лизинг беруші тәуекелді өз мойнына алып мүлікті сатып алатын, кейіннен оны белгілі бір ақы үшін лизинг заты ретінде белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде лизинг алушыға уақытша иеленуге және пайдалануға беретін лизинг түрі.
Оперативный лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель закупает имущество на свой риск, а после передает его лизингополучателю в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.
Лизингінің мерзімі ұзақтығы жағынан лизинг затының толық тозымпұлына (амортизациясына) тең не одан асып түседі. Лизинг шартының қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін лизинг заты лизинг алушының меншігіне өтеді. Лизинг мерзімі шарт бойынша белгіленеді.
Срок лизинга по продолжительности равен сроку полной амортизации предмета лизинга или превышает его. По окончании срока действия договора лизинга предмет лизинга переходит в собственность лизингополучателя. Срок лизинга устанавливается по договору.
Лизингілік төлемдер бойынша айырысуды үш әдіспен жүргізіледі:
Расчет по лизинговым платежам производится тремя методами:
- ақы төлеудің тиянақталған сомасымен төлеу;
- с фиксированной суммой оплаты;
- аванспен төлеу;
- с авансом;
- ең төмен төлемдермен төлеу әдісімен.
- методом минимальных платежей.
Онда мынадай қосымша қызметтер көрсету қамтылуы мүмкін:
Лизинговая сделка может включать в себя оказание дополнительных услуг:
- зияткерлік меншікке құқықты (ноу-хауды, лицензиялық құқықтарды, тауар белгілеріне, маркаларға құқықтарды, т.б.) сатып алу;
- приобретение прав на интеллектуальную собственность (ноу-хау, лицензионных прав, прав на товарные знаки, марки и др.);
- құрастыру жұмыстарын жүзеге асыру;
- осуществление шеф-монтажных работ;
- кейінгі кепілдікті қызметтер көрсету және жөндеу, т.б.
- послегарантийное обслуживание, ремонт и др.
Лизинг шаруашылық жүргізуші субъектінің негізгі қорларды алуына және ақшаны айналымнан алмастан оларды пайдалануына мүмкіндік береді.
Лизинг позволяет хозяйствующему субъекту получить основные фонды и начать их эксплуатацию, не отвлекая деньги из оборота.
Банк өз клиентіне лизингі-лік келісім арқылы жабдық сатып алуды ұсына алады, бұл келісім бойынша банк жабдықты сатып алып, клиентке жалға береді.
Банк может предложить своему клиенту обрести оборудование с помощью лизингового соглашения, по которому банк покупает оборудование и сдает в аренду клиенту.
Какие условия должен выполнить клиент для заключения лизингового договора.
Жасасқан шартқа сәйкес клиент лизингілік төлемдер төлеуге тиіс, бұл төлемдер, сайып келгенде, банкінің сатып алып, жалға берген жабдығының құнын толық жабады.
В соответствии с заключенным договором клиент должен вносить лизинговые платежи, которые в конечном счете полностью покрывают стоимость купленного банком и сданного в аренду оборудования.
Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Лизингілік операциялар
-
5 Міндеттерді серіктестер арасында бөлісу
Біз сіздерден машиналар мен жабдықты көп мөлшерде сатып аламыз, олар біліктілікпен құрастыруды және техникалық қызмет көрсетілуін талап етеді.
Мы закупаем у вас большое количество машин и оборудования, которое требует квалифицированного монтажа и технического обслуживания.
Бұл үшін біз бірнеше тұрақты және көшпелі шеберханаларды, сондай-ақ техникалық қызмет көрсету базасын жабдықтаймыз.
Для этого мы оборудуем несколько постоянных и передвижных мастерских, а также базу технического обслуживания.
Өз тарапымыздан біз сіздерден, сатушы ретінде, мынадай міндеттемелерді мойынға алуларыңызды сұраймыз, олар:
Со своей стороны мы просим вас, как продавца, взять на себя следующие обязательства:
- пайдалануға дайындап, іске қосу
- пайдалануға қосу кезінде және одан кейінгі уақытта техникалық ақыл-кеңестер беру
- технические консультации во время ввода в эксплуатацию и в последующее время
- пайда болған ақауларды жою және ақаулы бөлшектерді ауыстыру.
- устранение возникших дефектов и замену дефектных деталей.
Сіздің айтқандарыңыздың көбісін біз әбден қолайлы деп санаймыз. Бірақ мұның бәрі әлі талқылап, нақтылай түсуді талап етеді.
Многое из сказанного вами мы считаем вполне приемлемым. Но все это требует еще обсуждения и уточнения.
Ал қазір барлық жұмыстарды жүргізу үшін жұмсалатын шығындардың бөлінуін талқылайық.
А сейчас обсудим распределение расходов для проведения всех работ.
Біз осындай бөлудің жобасын дайындадық. Біз, міне, нені ұсынамыз.
Мы подготовили проект такого распределения. Вот, что мы предлагаем.
Сатып алушы...
Покупатель несет...
- шеберханалар мен техникалық қызмет көрсету базаларына арналған үй-жайларды жалдау немесе салу шығындарын
- расходы по аренде или строительству помещений для мастерских и баз технического обслуживания
- шеберханалар мен техникалық қызмет көрсету базаларын қажетті құралсаймандармен және жабдықпен жарақтандыру, қосалқы бөлшектермен қамсыздандыру және жабдықтау шығындарын
- расходы по оснащению мастерских и баз технического обслуживания необходимым инвентарем и оборудованием, по содержанию и снабжению запасными частями
- шеберханалардың қызмет көрсетуші қызметкерлеріне ақы төлеу және қосалқы бөлшектерді сақтау шығындарын
- расходы по оплате обслуживающего персонала мастерских и за хранение запчастей
- егер сатып алушы елінде оқытылса, техникалық қызмет көрсету ұйымдарының мамандарын оқыту шығындары көтереді.
- расходы по обучению специалистов организаций технического обслуживания, если обучение проводится в его стране.
Сатушы...
Продавец несет расходы, связанные...
- техникалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру жөнінде ақыл-кеңес беру үшін сатушы мамандарының сатып алушы еліне іссапармен жіберілуіне
- с командированием специалистов продавца в страну покупателя для консультаций по организации технического обслуживания
- техникалық құжаттаманы сатып алушыға табыстауға байланысты шығындарды көтереді.
- с передачей технической документации покупателю.
Казахско-русский экономический словарь > Міндеттерді серіктестер арасында бөлісу
-
6 лизинг
лизинг (жалға беру, жабдықты сатып алуға жұмсалатын күрделі шығыннан құтылу мақсатымен оны жалға алып пайдалану) -
7 Сұрау салу. Ұсыныс
Запрос. ПредложениеМен сізге өте маңызды іспен келдім.
Я к вам по очень важному делу.
Мен сіздің жеке өзіңіздің келгеніңізге өте қуаныштымын.
Я очень рад, что вы приехали лично.
Біз бірқатар маңызды мәселелерді талқылауымыз керек.
Нам следует обсудить ряд важных вопросов.
Мен де сондай пікірдемін.
Я того же мнения.
Менің сапарымның мақсаты да осында.
В этом цель и моей поездки.
Осы жылдың ақпанында біраз мөлшерде көпшілік қолды тауарлар жеткізілімі жөнінде сұрау салған едік.
В феврале этого года мы посылали вам запрос относительно поставок некоторого количества товаров широкого потребления.
Жалпы сіздердің ұсыныстарыңыз қолайлы, бірақ біз сіздердің... келіспейміз.
В целом, ваше предложение приемлемо, но мы не согласны с вашими...
- ценами
- условиями платежа.
Біз сіздің келісімшарт жобаңыздың шарттарымен келісеміз.
Мы согласны с условиями вашего проекта контракта.
Сіздің өнім бізде үлкен сұранымға ие және оны біздің мамандарымыз жоғары бағалауда.
Ваша продукция пользуется у нас большим спросом и высоко ценится нашими специалистами.
Біздің өнімнің бұлай бағалануына қуаныштымыз.
Мы рады такой оценке нашей продукции.
Сіздің сауалыңыз біздің фирмаға тікелей қатысты емес, бірақ кейбір тұрғыдан біз сізге көмек көрсете аламыз.
Ваш запрос не относится непосредственно к нашей фирме, но по некоторым позициям мы можем вам помочь.
Біз сіздің сауалыңызға жазбаша жауап қайтарып та қойдық.
Мы уже дали письменный ответ на ваш запрос.
Сіздің сауалыңызды біз әрі қарай жолдадық.
Ваш запрос мы направили дальше.
Сіздің сауалыңызды зерделегеннен кейін біз сізге егжейтегжейлі ұсыныс жібереміз.
После изучения вашего запроса мы передадим вам подробное предложение.
Сіз өз сауалыңызға оң жауап қайтарылатынына үміт артуыңызға болады.
Вы можете рассчитывать на положительный ответ на свой запрос.
Біз сіздің сауалды зерделедік.
Мы изучили ваш запрос.
Ол біздің тілектеріміз бен қажеттерімізге сай келеді.
Он соответствует нашим пожеланиям и потребностям.
Біз сіздермен... туралы келісімшарт жасасқымыз келеді.
Мы хотели бы заключить с вами контракт о (об)...
- бірлесіп зауыт салу,
- совместной эксплуатации газопровода.
Аталмыш бағыттар бойынша бізбен... жасасуды ұсынамыз.
По вышеуказанным направлениям мы предлагаем заключить с нами...
- хозяйственный договор.
Біз... орай шарт жобасын дайындадық.
В соответствии с... мы подготовили проект договора
- предварительной договоренностью.
Сіздерде де, сірә, осындай құжат бар болар.
У вас, вероятно, также есть подобный документ.
Біз өзіміздің жобаларымызды келісіп алуымыз керек.
Нам следует согласовать свои проекты.
Бізде шарт жасасуға барлық өкілеттік және тиісті ақпарат бар.
Мы имеем все полномочия на заключение договора и соответствующую информацию.
Қанекей, жобалармен танысайық.
Давайте ознакомимся с проектами.
Біз солай етеміз де.
Мы так и сделаем.
См. также в других словарях:
таудағы барлау — таулы жерлердегі барлау қарсылас және алдағы қимыл әрекеттер жүргізілетін аудандағы жергілікті жер туралы мәліметтерді жинау мақсатында кез келген жағдайларда ұйымдастырылып жүргізіледі. Барлауға қойылатын негізгі талаптар: барлау объектілері мен … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
артиллериялық қару-жарақ — (Артиллерийское вооружение) ұңғылы оқ ататын қарулардың түрі. Оның негізін артиллериялық кешен құрайды (атуға арналған оқ дәрілері мен аспаптары бар артиллериялық қару). Қарсыласты құрлықта, әуеде және теңізде жоюға арналады. Ал кең мағынада… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
лездеме — (Летучка) офицерлік құрамды тактика және оперативтік өнер бойынша дайындау түрі. Класта картамен немесе жергілікті жерде (жергілікті жер макетінде) әскерлерді (күштерді) басқару, жағдайды өздігінен және тез талдауға жаттықтыру және оны жетілдіру … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
оқ-дәрілерді таңбалау — (Маркировка боеприпасов) (нем. markieren – белгілеу, таңба қою) бояумен оқ дәрі элементтеріне (снарядтар, авиабомбалар, ракеталар, торпедалар, инженерлік миналар және т.б.) және олардың сауытына жағылатын шартты белгілер немесе жазулар жүйесі.… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
жинақылық — (Выправка, мобильность; лат. mobilis жылжымалы) әскерлердің (күштердің) ұрыс қимылда рының алдында және барысында әр түрлі жағдайларда шапшаң жылжу (қозғалу), сондай ақ ұрыстық ретке жайылу (жазылу) қабілеті. Әскерлер (күштер) қозғалысының… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
қорғаныстың тұрақтылығы — (Устойчивость обороны) қорғаныстағы әскерлердің жаудың соққысына қарсы тұру шеберлігі, оның шабуылын тойтарып, өзі тұрған ауданды (қорғаныс шебін) ұстап тұруы; қорғанысқа қойылатын аса маңызды талап. Қ.т. қазіргі заманғы қаруларды қолдану,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
